Phileo: Cariad Brawdol yn y Beibl

Mae'r gair "cariad" yn hyblyg iawn yn yr iaith Saesneg. Mae hyn yn esbonio sut y gall person ddweud "Rwy'n caru tacos" mewn un frawddeg a "Rwy'n caru fy ngwraig" yn y nesaf. Ond nid yw'r diffiniadau amrywiol hyn ar gyfer "cariad" yn gyfyngedig i'r Saesneg. Yn wir, pan edrychwn ar yr hen iaith Roeg yr ysgrifennwyd y Testament Newydd ynddi, gwelwn bedwar gair gwahanol yn cael eu defnyddio i ddisgrifio'r cysyniad trosfwaol y cyfeiriwn ato fel "cariad." Y geiriau hynny yw agape , phileo , store , a eros . Yn yr erthygl hon, byddwn yn gweld beth mae'r Beibl yn ei ddweud yn benodol am gariad "Phileo".

Ystyr Phileo

Os ydych chi eisoes yn gyfarwydd â'r term Groeg phileo ( ynganiad: Fill - EH - oh) , mae yna siawns dda eich bod wedi ei glywed mewn cysylltiad â dinas fodern Philadelphia—"dinas cariad brawdol." Nid yw'r gair Groeg phileo yn golygu "cariad brawdol" yn benodol o ran gwrywod, ond mae'n cario ystyr hoffter cryf rhwng ffrindiau neu gydwladwyr.

Mae Phileo yn disgrifio cysylltiad emosiynol sy'n mynd y tu hwnt i gydnabod neu gyfeillgarwch achlysurol. Pan fyddwn yn profi phileo , rydym yn profi lefel ddyfnach o gysylltiad. Nid yw'r cysylltiad hwn mor ddwfn â'r cariad o fewn teulu, efallai, ac nid yw ychwaith yn cario dwyster angerdd rhamantus na chariad erotig. Ac eto mae phileo yn fond pwerus sy'n ffurfio cymuned ac yn cynnig lluosogbuddion i'r rhai sy'n ei rannu.

Dyma wahaniaeth pwysig arall: mae'r cysylltiad a ddisgrifiwyd gan phileo yn un o fwynhad a gwerthfawrogiad. Mae'n disgrifio perthnasoedd lle mae pobl yn wirioneddol hoffi ei gilydd ac yn gofalu am ei gilydd. Pan fydd yr Ysgrythurau'n sôn am garu'ch gelynion, maen nhw'n cyfeirio at agape cariad—cariad dwyfol. Felly, mae'n bosibl agape ein gelynion pan gawn ein grymuso gan yr Ysbryd Glân, ond nid yw'n bosibl phileo ein gelynion.

Enghreifftiau

Mae'r gair phileo yn cael ei ddefnyddio sawl gwaith yn y Testament Newydd. Daw un enghraifft yn ystod y digwyddiad rhyfeddol o Iesu yn codi Lasarus oddi wrth y meirw. Yn y stori o Ioan 11, mae Iesu’n clywed bod ei ffrind Lasarus yn ddifrifol wael. Ddeuddydd yn ddiweddarach, daeth Iesu â’i ddisgyblion i ymweld â chartref Lasarus ym mhentref Bethania.

Yn anffodus, roedd Lasarus eisoes wedi marw. Roedd yr hyn a ddigwyddodd nesaf yn ddiddorol, a dweud y lleiaf:

32 Pan ddaeth Mair i'r man lle'r oedd Iesu a'i weld, syrthiodd hi wrth ei draed a dweud wrtho, “Arglwydd, pe buasit ti yma, ni fuasai fy mrawd wedi marw!”

33 PrydGwelodd Iesu hi'n llefain, a'r Iddewon oedd wedi dod gyda hi yn crio, Yr oedd yn ddig yn ei ysbryd ac yn ymsymud yn fawr. 34 “Ble wyt ti wedi ei roi e?” Gofynnodd.

“Arglwydd,” meddent wrtho, “Dewch i weld.”

35 Iesu yn wylo. <3

36 Dywedodd yr Iddewon, "Gwelwch sut yr oedd yn ei garu [phileo] !" 37 Ond dywedodd rhai ohonyn nhw, “Oni allasai'r hwn a agorodd lygaid y dall hefyd gadw'r dyn hwn rhag marw?”

Ioan 11:30-37

Cafodd Iesu gloi a cyfeillgarwch personol â Lasarus. Roeddent yn rhannu bond phileo - cariad a anwyd o gydgysylltiad a gwerthfawrogiad.

Mae defnydd diddorol arall o'r term phileo yn digwydd ar ôl atgyfodiad Iesu yn Llyfr Ioan. Fel tipyn o hanes, roedd un o ddisgyblion Iesu o’r enw Pedr wedi brolio yn ystod y Swper Olaf na fyddai byth yn gwadu nac yn cefnu ar Iesu, beth bynnag a ddaw. Mewn gwirionedd, gwadodd Pedr Iesu dair gwaith yr un noson honno er mwyn osgoi cael ei arestio fel Ei ddisgybl.

Ar ôl yr atgyfodiad, gorfodwyd Pedr i wynebu ei fethiant pan gyfarfu eto â Iesu. Dyma beth ddigwyddodd, a rhowch sylw arbennig i'r geiriau Groeg a gyfieithwyd “cariad” trwy'r adnodau hyn:

“Ie, Arglwydd,” meddai wrtho, “Ti a wyddost fy mod yn caru [phileo] Chi.”

“BwydFy ŵyn,” meddai wrtho.

16 Eilwaith gofynnodd iddo, “Simon fab Ioan, a wyt ti'n fy ngharu i [agape] fi?"

“Ie, Arglwydd,” meddai wrtho, “Ti a wyddost fy mod yn caru [phileo] Ti.”

“Bugail fy nefaid,” meddai wrtho.

17 Gofynodd iddo y drydedd waith, “Simon, mab Ioan, a wyt ti yn caru? [phileo] Fi?”

Yr oedd Pedr yn drist pan ofynnodd iddo y drydedd waith, “A wyt ti yn fy ngharu [phileo] fi?” Meddai, “Arglwydd, ti'n gwybod popeth! Gwyddost fy mod yn caru [phileo] Chi.”

“Bwydo fy nefaid,” meddai Iesu.

Ioan 21: 15-17

Mae llawer o bethau cynnil a diddorol yn digwydd trwy gydol y sgwrs hon. Yn gyntaf, roedd gofyn i Iesu deirgwaith a oedd Pedr yn ei garu yn gyfeiriad pendant yn ôl at y tair gwaith yr oedd Pedr wedi ei wadu. Dyna pam roedd y rhyngweithio wedi “galaru” Peter - roedd Iesu yn ei atgoffa o'i fethiant. Ar yr un pryd, roedd Iesu yn rhoi cyfle i Pedr ailddatgan ei gariad at Grist.

Wrth sôn am gariad, sylwch fod Iesu wedi dechrau defnyddio’r gair agape , sef y cariad perffaith sy’n dod oddi wrth Dduw. "Ydych chi agape Fi?" gofynnodd Iesu.

Roedd Peter wedi cael ei darostwng gan ei fethiant blaenorol. Felly, atebodd trwy ddweud, "Rydych chi'n gwybod fy mod i phileo Chi." Yn golygu, cadarnhaodd Peter ei gyfeillgarwch agos ag Iesu - ei gysylltiad emosiynol cryf - ond nid oedd yn fodlon caniatáu iddo'i hun y gallu idangos cariad dwyfol. Roedd yn ymwybodol o'i ddiffygion ei hun.

Ar ddiwedd y cyfnewid, daeth Iesu i lawr i lefel Pedr gan ofyn, "A ydych phileo Fi?" Cadarnhaodd Iesu Ei gyfeillgarwch â Pedr - Ei phileo gariad a'i gwmnïaeth.

Mae'r sgwrs gyfan hon yn enghraifft wych o'r gwahanol ddefnyddiau ar gyfer "cariad" yn iaith wreiddiol y Testament Newydd.