តារាងមាតិកា
ការជជែកដេញដោលដែលមានសក្ដានុពលបំផុតមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសាសនាចក្រ ផ្តោតជុំវិញគោលលទ្ធិនៃសេចក្ដីសង្គ្រោះដែលប្រឆាំងគេស្គាល់ថាជា Calvinism និង Arminianism ។ Calvinism គឺផ្អែកលើជំនឿទ្រឹស្ដី និងការបង្រៀនរបស់លោក John Calvin (1509-1564) ដែលជាអ្នកដឹកនាំនៃកំណែទម្រង់ ហើយ Arminianism គឺផ្អែកលើទស្សនៈរបស់អ្នកទ្រឹស្ដីហូឡង់ Jacobus Arminius (1560-1609) ។
បន្ទាប់ពីបានសិក្សានៅក្រោមកូនប្រសាររបស់ John Calvin នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ Jacobus Arminius បានចាប់ផ្តើមជា Calvinist ដ៏តឹងរឹង។ ក្រោយមកក្នុងនាមជាគ្រូគង្វាលនៅទីក្រុង Amsterdam និងជាសាស្រ្តាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យ Leiden ក្នុងប្រទេសហូឡង់ ការសិក្សារបស់ Arminius នៅក្នុងសៀវភៅរ៉ូមបាននាំឱ្យមានការសង្ស័យ និងការបដិសេធចំពោះគោលលទ្ធិ Calvinistic ជាច្រើន។
សរុបមក Calvinism ផ្តោតលើអធិបតេយ្យភាពកំពូលនៃព្រះ ការកំណត់ទុកជាមុន ភាពថោកទាបរបស់មនុស្ស ការបោះឆ្នោតដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ ការដង្វាយធួនមានកំណត់ ព្រះគុណដែលមិនអាចប្រកែកបាន និងការតស៊ូរបស់ពួកបរិសុទ្ធ។
លទ្ធិ Arminianism សង្កត់ធ្ងន់ទៅលើការបោះឆ្នោតតាមលក្ខខណ្ឌដោយផ្អែកលើការដឹងជាមុនរបស់ព្រះ ឆន្ទៈសេរីរបស់មនុស្សតាមរយៈព្រះគុណដ៏វិសេសក្នុងការសហការជាមួយព្រះក្នុងការសង្គ្រោះ ការដង្វាយធួនជាសកលរបស់ព្រះគ្រីស្ទ ព្រះគុណដែលអាចទប់ទល់បាន និងសេចក្ដីសង្រ្គោះដែលអាចបាត់បង់សក្តានុពល។
តើទាំងអស់នេះមានន័យយ៉ាងណា? មធ្យោបាយងាយស្រួលបំផុតដើម្បីយល់អំពីទស្សនៈនៃគោលលទ្ធិខុសគ្នាគឺការប្រៀបធៀបពួកគេដោយចំហៀង។
ប្រៀបធៀបជំនឿរបស់ Calvinism Vs. Arminianism
អធិបតេយ្យភាពរបស់ព្រះ
អធិបតេយ្យភាពរបស់ព្រះគឺជាជំនឿថាព្រះជាម្ចាស់គ្រប់គ្រងទាំងស្រុងលើអ្វីៗទាំងអស់ដែលកើតឡើងនៅក្នុងសកលលោក។ ការគ្រប់គ្រងរបស់គាត់គឺកំពូល ហើយឆន្ទៈរបស់គាត់គឺជាបុព្វហេតុចុងក្រោយនៃអ្វីៗទាំងអស់។
Calvinism: នៅក្នុងការគិតរបស់ Calvinist អធិបតេយ្យភាពរបស់ព្រះគឺគ្មានលក្ខខណ្ឌ គ្មានដែនកំណត់ និងដាច់ខាត។ អ្វីៗទាំងអស់ត្រូវបានកំណត់ទុកជាមុនដោយការពេញចិត្តនៃឆន្ទៈរបស់ព្រះ។ ព្រះបានដឹងជាមុនដោយសារតែផែនការរបស់ទ្រង់ផ្ទាល់។
Arminianism៖ ចំពោះជនជាតិ Arminian ព្រះមានអធិបតេយ្យភាព ប៉ុន្តែបានកំណត់ការគ្រប់គ្រងរបស់គាត់ក្នុងការឆ្លើយឆ្លងជាមួយសេរីភាព និងការឆ្លើយតបរបស់មនុស្ស។ ក្រឹត្យរបស់ព្រះគឺជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការដឹងមុនរបស់គាត់អំពីការឆ្លើយតបរបស់មនុស្ស។
ភាពថោកទាបរបស់មនុស្ស
Calvinist ជឿជាក់លើភាពថោកទាបទាំងស្រុងរបស់មនុស្ស ខណៈដែល Arminians ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគំនិតមួយដែលមានឈ្មោះថា "ភាពថោកទាបដោយផ្នែក" ។
Calvinism: ដោយសារការដួលរលំ មនុស្សត្រូវបានបន្ទាបបន្ថោកទាំងស្រុង ហើយស្លាប់នៅក្នុងអំពើបាបរបស់គាត់។ មនុស្សមិនអាចសង្គ្រោះខ្លួនឯងបានទេ ដូច្នេះហើយ ព្រះត្រូវតែចាប់ផ្ដើមការសង្គ្រោះ។
Arminianism៖ ដោយសារការដួលរលំ មនុស្សបានទទួលមរតកពីធម្មជាតិដែលខូច និងថោកទាប។ តាមរយៈ«ព្រះគុណដ៏វិសេសវិសាល» ព្រះបានដកកំហុសនៃអំពើបាបរបស់អ័ដាមចេញ។ ព្រះគុណមុនគេត្រូវបានកំណត់ថាជាកិច្ចការរៀបចំនៃព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ ដែលប្រទានដល់មនុស្សទាំងអស់ ដែលអាចឱ្យបុគ្គលម្នាក់ឆ្លើយតបទៅនឹងការហៅរបស់ព្រះដល់សេចក្តីសង្គ្រោះ។
ការបោះឆ្នោត
ការបោះឆ្នោតសំដៅលើគោលគំនិតនៃរបៀបដែលមនុស្សត្រូវបានជ្រើសរើសសម្រាប់ការសង្គ្រោះ។ Calvinists ជឿថាការបោះឆ្នោតគឺគ្មានលក្ខខណ្ឌ ខណៈពេលដែល Arminians ជឿថាការបោះឆ្នោតគឺមានលក្ខខណ្ឌ។
Calvinism: មុនពេលគ្រឹះនៃពិភពលោក ព្រះបានជ្រើសរើសដោយឥតលក្ខខណ្ឌ (ឬ "ជ្រើសរើស") ខ្លះដើម្បីបានសង្រ្គោះ។ ការបោះឆ្នោតមិនពាក់ព័ន្ធនឹងការឆ្លើយតបរបស់មនុស្សនាពេលអនាគតទេ។ អ្នករើសតាំងត្រូវបានជ្រើសរើសដោយព្រះ។
សូមមើលផងដែរ: តើពុទ្ធសាសនិកមានន័យដូចម្តេចថាការត្រាស់ដឹង?Arminianism: ការបោះឆ្នោតគឺផ្អែកលើការដឹងជាមុនរបស់ព្រះអំពីអ្នកដែលជឿលើទ្រង់តាមរយៈជំនឿ។ ម្យ៉ាងទៀត ព្រះបានរើសអ្នកដែលនឹងជ្រើសរើសទ្រង់តាមចិត្តសេរីរបស់ពួកគេ។ ការបោះឆ្នោតតាមលក្ខខណ្ឌគឺផ្អែកលើការឆ្លើយតបរបស់មនុស្សចំពោះការផ្តល់សេចក្តីសង្គ្រោះរបស់ព្រះ។
ដង្វាយធួនរបស់ព្រះគ្រីស្ទ
ដង្វាយធួនគឺជាទិដ្ឋភាពដ៏ចម្រូងចម្រាសបំផុតនៃការជជែកវែកញែកអំពីលទ្ធិ Calvinism ទល់នឹង Arminianism ។ វាសំដៅទៅលើការបូជារបស់ព្រះគ្រីស្ទសម្រាប់មនុស្សមានបាប។ ចំពោះ Calvinist ដង្វាយធួនរបស់ព្រះគ្រីស្ទត្រូវបានកំណត់ចំពោះអ្នកជ្រើសរើស។ នៅក្នុងការគិតរបស់ Arminian ដង្វាយធួនគឺគ្មានដែនកំណត់។ ព្រះយេស៊ូវបានសុគតសម្រាប់មនុស្សទាំងអស់។
សាសនាកាល់វីន៖ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទបានសុគតដើម្បីសង្គ្រោះតែអ្នកដែលត្រូវបានប្រទានដល់ទ្រង់ (ជ្រើសរើស) ដោយព្រះវរបិតាក្នុងអតីតកាលដ៏អស់កល្ប។ ដោយសារព្រះគ្រីស្ទមិនបានសុគតសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នាទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់តែអ្នកដែលបានរើសតាំងប៉ុណ្ណោះ នោះដង្វាយធួនរបស់ទ្រង់គឺទទួលបានជោគជ័យទាំងស្រុង។
Arminianism: ព្រះគ្រីស្ទសុគតសម្រាប់អ្នករាល់គ្នា។ ការសុគតដង្វាយធួនរបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះបានផ្តល់មធ្យោបាយនៃសេចក្តីសង្គ្រោះសម្រាប់ជាតិសាសន៍ទាំងមូល។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ដង្វាយធួនរបស់ព្រះគ្រីស្ទមានប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់តែអ្នកដែលជឿប៉ុណ្ណោះ។
ព្រះគុណ
ព្រះគុណរបស់ព្រះទាក់ទងនឹងការត្រាស់ហៅរបស់ទ្រង់ដើម្បីសេចក្តីសង្រ្គោះ។ Calvinism និយាយថា ព្រះគុណរបស់ព្រះគឺមិនអាចប្រកែកបាន ខណៈពេលដែល Arminianism ប្រកែកថាវាអាចទប់ទល់បាន។
Calvinism: ខណៈពេលដែលព្រះបានពង្រីកព្រះគុណរួមរបស់ទ្រង់ដល់មនុស្សទាំងអស់មនុស្សជាតិ វាមិនគ្រប់គ្រាន់ទេក្នុងការជួយសង្គ្រោះនរណាម្នាក់។ មានតែព្រះគុណរបស់ព្រះដែលមិនអាចប្រកែកបានទេដែលអាចទាញអ្នករើសឲ្យមករកសេចក្ដីសង្គ្រោះ ហើយធ្វើឲ្យមនុស្សមានឆន្ទៈក្នុងការឆ្លើយតប។ ព្រះគុណនេះមិនអាចរារាំង ឬទប់ទល់បានទេ។
Arminianism៖ តាមរយៈព្រះគុណដែលបានរៀបចំ (prevenient) ដល់មនុស្សទាំងអស់ដោយព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ មនុស្សអាចសហការជាមួយព្រះ ហើយឆ្លើយតបដោយជំនឿចំពោះសេចក្ដីសង្រ្គោះ។ តាមរយៈព្រះគុណដ៏វិសេសវិសាល ព្រះជាម្ចាស់បានដកឥទ្ធិពលនៃអំពើបាបរបស់អ័ដាមចេញ។ ដោយសារ«ឆន្ទៈសេរី» មនុស្សក៏អាចទប់ទល់នឹងព្រះគុណរបស់ព្រះបានដែរ។
ឆន្ទៈរបស់មនុស្ស
ឆន្ទៈសេរីរបស់មនុស្សធៀបនឹងឆន្ទៈអធិបតេយ្យភាពរបស់ព្រះត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងចំណុចជាច្រើននៅក្នុងការជជែកដេញដោលអំពីលទ្ធិ Calvinism និង Arminianism ។
Calvinism: បុរសទាំងអស់ត្រូវបានបង្អាប់ទាំងស្រុង ហើយភាពថោកទាបនេះលាតសន្ធឹងដល់មនុស្សទាំងមូល រួមទាំងឆន្ទៈផងដែរ។ លើកលែងតែព្រះគុណដែលមិនអាចប្រកែកបានរបស់ព្រះ បុរសមិនអាចឆ្លើយតបចំពោះព្រះដោយខ្លួនឯងបានទេ។
Arminianism៖ ដោយសារព្រះគុណដ៏វិសេសវិសាលត្រូវបានប្រទានដល់មនុស្សទាំងអស់ដោយព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ ហើយព្រះគុណនេះលាតសន្ធឹងដល់មនុស្សទាំងមូល មនុស្សទាំងអស់មានឆន្ទៈសេរី។
ការអត់ធ្មត់
ការតស៊ូរបស់ពួកបរិសុទ្ធត្រូវបានចងភ្ជាប់ទៅនឹងការជជែកវែកញែក "ម្តងបានសង្រ្គោះ តែងតែរក្សាទុក" និងសំណួរនៃសន្តិសុខអស់កល្បជានិច្ច។ Calvinist និយាយថា អ្នករើសតាំងនឹងតស៊ូក្នុងសេចក្តីជំនឿ ហើយនឹងមិនបដិសេធព្រះគ្រីស្ទជាអចិន្ត្រៃយ៍ ឬងាកចេញពីទ្រង់ឡើយ។ Arminian អាចទទូចថាមនុស្សម្នាក់អាចធ្លាក់ចេញហើយបាត់បង់ការសង្គ្រោះរបស់គាត់។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ Arminians ខ្លះទទួលយកជារៀងរហូតសន្តិសុខ។
Calvinism: អ្នកជឿនឹងស៊ូទ្រាំក្នុងសេចក្ដីសង្រ្គោះ ពីព្រោះព្រះនឹងទតឃើញវា ថាគ្មាននរណាម្នាក់នឹងបាត់បង់ឡើយ។ អ្នកជឿមានសុវត្ថិភាពក្នុងសេចក្ដីជំនឿ ព្រោះព្រះនឹងបញ្ចប់កិច្ចការដែលគាត់បានចាប់ផ្ដើម។
សូមមើលផងដែរ: តើ Holy Thursday ជាថ្ងៃបរិសុទ្ធនៃកាតព្វកិច្ចសម្រាប់កាតូលិក?Arminianism៖ ដោយការអនុវត្តឆន្ទៈសេរី អ្នកជឿអាចងាកចេញ ឬងាកចេញពីព្រះគុណ ហើយបាត់បង់សេចក្ដីសង្រ្គោះរបស់ពួកគេ។
វាជារឿងសំខាន់ក្នុងការកត់សម្គាល់ថា ចំណុចគោលលទ្ធិទាំងអស់នៅក្នុងមុខតំណែងខាងទ្រឹស្ដីទាំងពីរមានមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃព្រះគម្ពីរ ដែលជាមូលហេតុដែលការជជែកវែកញែកមានការបែកបាក់ និងស្ថិតស្ថេរពេញមួយប្រវត្តិសាស្ត្រសាសនាចក្រ។ និកាយផ្សេងគ្នាមិនយល់ស្របលើចំណុចណាដែលត្រឹមត្រូវ ដោយបដិសេធទាំងអស់ ឬមួយចំនួននៃប្រព័ន្ធលទ្ធិវិទ្យា ដោយទុកឱ្យអ្នកជឿភាគច្រើនមានទស្សនៈចម្រុះ។
ដោយសារតែទាំង Calvinism និង Arminianism ទាក់ទងនឹងគំនិតដែលហួសពីការយល់ដឹងរបស់មនុស្ស ការជជែកវែកញែកគឺប្រាកដថានឹងបន្តនៅពេលដែលសត្វមានកំណត់ព្យាយាមពន្យល់អំពីព្រះដ៏អាថ៌កំបាំងដែលគ្មានទីបញ្ចប់។
ដកស្រង់អត្ថបទនេះធ្វើទ្រង់ទ្រាយ Citation Fairchild របស់អ្នក ម៉ារី។ "Calvinism Vs. Arminianism" ។ រៀនសាសនា ថ្ងៃទី 31 ខែសីហា ឆ្នាំ 2021, learnreligions.com/calvinism-vs-arminianism-700526។ Fairchild, ម៉ារី។ (ឆ្នាំ 2021 ថ្ងៃទី 31 ខែសីហា) ។ Calvinism Vs. អាមីនីនិយម។ ទាញយកពី //www.learnreligions.com/calvinism-vs-arminianism-700526 Fairchild, Mary ។ "Calvinism Vs. Arminianism" ។ រៀនសាសនា។ //www.learnreligions.com/calvinism-vs-arminianism-700526 (ចូលប្រើថ្ងៃទី 25 ឧសភា ឆ្នាំ 2023)។ ចម្លងការដកស្រង់