តារាងមាតិកា
តើមានគម្ពីរពុទ្ធសាសនាទេ? មិនពិតប្រាកដទេ។ ពុទ្ធសាសនាមានគម្ពីរច្រើនណាស់ ប៉ុន្តែអត្ថបទខ្លះត្រូវបានទទួលស្គាល់ថាត្រឹមត្រូវ និងអនុញ្ញាតដោយគ្រប់សាលាពុទ្ធសាសនា។
មានហេតុផលមួយទៀតដែលថាមិនមានគម្ពីរពុទ្ធសាសនា។ សាសនាជាច្រើនចាត់ទុកគម្ពីររបស់ពួកគេថាជាព្រះបន្ទូលដែលបើកសម្តែងរបស់ព្រះ ឬព្រះ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា គេយល់ថា គម្ពីរជាពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះពុទ្ធប្រវត្តិ ដែលមិនមែនជាព្រះ ឬម្ចាស់ដែលត្រាស់ដឹងដទៃទៀត។
សូមមើលផងដែរ: សៀវភៅទាំងប្រាំរបស់ម៉ូសេនៅក្នុងតូរ៉ាការប្រៀនប្រដៅក្នុងគម្ពីរពុទ្ធសាសនា គឺជាការណែនាំសម្រាប់ការអនុវត្ត ឬរបៀបនៃការត្រាស់ដឹងសម្រាប់ខ្លួនឯង។ អ្វីដែលសំខាន់គឺត្រូវយល់និងអនុវត្តនូវអ្វីដែលអត្ថបទកំពុងបង្រៀន មិនមែនគ្រាន់តែ«ជឿលើ»វានោះទេ។
ប្រភេទនៃគម្ពីរពុទ្ធសាសនា
គម្ពីរជាច្រើនត្រូវបានគេហៅថា "សូត្រ" ជាភាសាសំស្រ្កឹត ឬ "សូត្រ" ជាភាសាបាលី។ ពាក្យ sutra ឬ sutta មានន័យថា "ខ្សែស្រឡាយ"។ ពាក្យ «សូត្រ» ក្នុងចំណងជើងនៃអត្ថបទមួយបង្ហាញពីការងារជាធម្មទេសនារបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ឬសាវ័កដ៏សំខាន់របស់ព្រះអង្គ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ដូចដែលយើងនឹងពន្យល់នៅពេលក្រោយ សូត្រជាច្រើនប្រហែលជាមានប្រភពដើមផ្សេងទៀត។
ព្រះសូត្រមានច្រើនទំហំ។ ខ្លះជាប្រវែងសៀវភៅ ខ្លះត្រឹមតែពីរបីបន្ទាត់។ គ្មាននរណាម្នាក់ស្ម័គ្រនឹងស្មានទេថា តើមានព្រះសូត្រប៉ុន្មានទេ ប្រសិនបើអ្នកបានគាស់បុគ្គលនីមួយៗ ពីគ្រប់ព្រះសូត្រ ហើយប្រមូលជាគំនរ។ ច្រើន។
មិនមែនគ្រប់គម្ពីរទាំងអស់សុទ្ធតែជាសូត្រទេ។ ក្រៅពីព្រះសូត្រនេះ ក៏មានសេចក្តីអធិប្បាយ ក្បួនសម្រាប់ព្រះសង្ឃ និងដូនជី និទានអំពីជីវិតរបស់ព្រះពុទ្ធ និងអត្ថបទជាច្រើនប្រភេទផ្សេងទៀត ក៏ចាត់ទុកថាជា "គម្ពីរ" ដែរ។
ថេរវាទ និងមហាយាន
ប្រហែលពីរសហស្សវត្សរ៍មុន ព្រះពុទ្ធសាសនាបានបំបែកជាសាលាធំពីរ ដែលហៅថា ថេរវាទ និងមហាយាន។ គម្ពីរពុទ្ធសាសនាមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងមួយឬផ្សេងទៀតដែលបានបែងចែកជាគម្ពីរថេរវាទ និងមហាយាន។
ថេរវាទមិនចាត់ទុកគម្ពីរមហាយានថាពិតទេ។ ជារួម ពុទ្ធសាសនិកមហាយាន ចាត់ទុកគម្ពីរថេរវាទថាជាគម្ពីរពិត ប៉ុន្តែក្នុងករណីខ្លះ ពុទ្ធសាសនិកមហាយានគិតថា គម្ពីរខ្លះបានជំនួសគម្ពីរថេរវាទក្នុងសិទ្ធិអំណាច។ ឬគេទៅតាមកំណែផ្សេងពីកំណែថេរវាទទៅទៀត។
គម្ពីរពុទ្ធសាសនាថេរវាទ
គម្ពីរនៃសាលាថេរវាទត្រូវបានប្រមូលនៅក្នុងការងារមួយហៅថា គម្ពីរព្រះត្រៃបិដក ឬបាលីកាណុង។ ពាក្យបាលី Tipitaka មានន័យថា "បីកន្ត្រក" ដែលបង្ហាញថា គម្ពីរព្រះត្រៃបិដក ចែកចេញជាបីផ្នែក ហើយផ្នែកនីមួយៗ ជាបណ្តុំនៃស្នាដៃ។ ផ្នែកទាំងបីគឺ កន្ត្រកនៃព្រះសូត្រ (<៤>សុតតៈ<៥>) កន្ត្រកនៃព្រះវិន័យ (<៤>វិនយ៉ាបិដក<៥>) និងកន្ត្រកនៃការប្រៀនប្រដៅពិសេស (<៤>អធិប្បាយបិដក ៥>).
Sutta-pitaka និង Vinaya-pitaka គឺជាធម្មទេសនាដែលកត់ត្រាទុកក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រព្រះពុទ្ធ និងជាក្បួនដែលទ្រង់បង្កើតឡើងសម្រាប់បញ្ជាព្រះសង្ឃ។ Abhidhamma-pitaka គឺជាការងារនៃការវិភាគនិងទស្សនវិជ្ជាដែលសន្មតថាព្រះពុទ្ធប៉ុន្តែប្រហែលជាត្រូវបានសរសេរពីរបីសតវត្សបន្ទាប់ពីបរិនិព្វានរបស់គាត់។
ថេរវាទ បាលី ទិព្វនិក ជាភាសាបាលីទាំងអស់ ។ មានកំណែនៃអត្ថបទដូចគ្នានេះដែលត្រូវបានកត់ត្រាជាភាសាសំស្ក្រឹតផងដែរ ទោះបីជាភាគច្រើននៃអ្វីដែលយើងមានទាំងនេះគឺជាការបកប្រែភាសាចិននៃប្រភពដើមសំស្ក្រឹតដែលបាត់បង់ក៏ដោយ។ អត្ថបទសំស្រ្កឹត/ចិន ទាំងនេះគឺជាផ្នែកមួយនៃ Canons ចិន និងទីបេ នៃព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន។
គម្ពីរពុទ្ធសាសនាមហាយាន
បាទ ដើម្បីបន្ថែមភាពច្របូកច្របល់នោះ មានគម្ពីរមហាយានពីរ ហៅថា គម្ពីរទីបេ និងគម្ពីរកាតុងចិន។ មានអត្ថបទជាច្រើនដែលបង្ហាញនៅក្នុង Canon ទាំងពីរ ហើយមានអត្ថបទជាច្រើនដែលមិនមាន។ ច្បាស់ណាស់ កាណុងទីបេ មានទំនាក់ទំនងជាមួយពុទ្ធសាសនាទីបេ។ Canon របស់ចិនមានសិទ្ធិអំណាចជាងនៅអាស៊ីបូព៌ា ដូចជា ចិន កូរ៉េ ជប៉ុន វៀតណាម។
មានភាសាសំស្រ្កឹត/ចិននៃសុតតកថា ហៅថា អាកម៉ា។ ទាំងនេះត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុង Canon របស់ចិន។ មានព្រះសូត្រមហាយានមួយចំនួនធំផងដែរ ដែលមិនមានសមភាគីក្នុងថេរវាទ។ មានទេវកថា និងរឿងដែលភ្ជាប់ព្រះសូត្រមហាយានទាំងនេះទៅនឹងព្រះពុទ្ធប្រវត្តិសាស្ត្រ ប៉ុន្តែអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រប្រាប់យើងថា ស្នាដៃភាគច្រើនត្រូវបានសរសេរនៅចន្លោះសតវត្សទី 1 មុនគ. សម្រាប់ផ្នែកភាគច្រើន ការបង្ហាញ និងភាពជាអ្នកនិពន្ធនៃអត្ថបទទាំងនេះគឺមិនស្គាល់។
ប្រភពដើមអាថ៌កំបាំងនៃស្នាដៃទាំងនេះ បង្កឱ្យមានសំណួរអំពីសិទ្ធិអំណាចរបស់ពួកគេ។ ដូចដែលខ្ញុំបាននិយាយពុទ្ធសាសនិកថេរវាទមិនគោរពគម្ពីរមហាយានទាំងស្រុង។ ក្នុងចំណោមសាលាពុទ្ធសាសនាមហាយាន ខ្លះបន្តភ្ជាប់ព្រះសូត្រមហាយានជាមួយព្រះពុទ្ធប្រវត្តិសាស្ត្រ។ អ្នកខ្លះទៀតទទួលស្គាល់ថាបទគម្ពីរទាំងនេះត្រូវបានសរសេរដោយអ្នកនិពន្ធដែលមិនស្គាល់។ ប៉ុន្តែដោយសារតែប្រាជ្ញាដ៏ជ្រាលជ្រៅ និងតម្លៃខាងវិញ្ញាណនៃអត្ថបទទាំងនេះ ត្រូវបានគេបង្ហាញឱ្យឃើញជាច្រើនជំនាន់ដូច្នេះ ពួកគេត្រូវបានរក្សា និងគោរពជាព្រះសូត្រយ៉ាងណាក៏ដោយ។
ព្រះសូត្រមហាយាន ត្រូវបានគេគិតថា ដើមឡើយត្រូវបានសរសេរជាភាសាសំស្រ្កឹត ប៉ុន្តែភាគច្រើននៃកំណែចាស់បំផុតគឺជាការបកប្រែជាភាសាចិន ហើយសំស្ក្រឹតដើមត្រូវបានបាត់បង់។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកប្រាជ្ញខ្លះបានប្រកែកថា តាមពិតទៅ ការបកប្រែភាសាចិនដំបូង គឺជាកំណែដើម ហើយអ្នកនិពន្ធរបស់ពួកគេបានអះអាងថា បានបកប្រែវាពីភាសាសំស្ក្រឹត ដើម្បីផ្តល់ឱ្យពួកគេនូវសិទ្ធិអំណាចបន្ថែមទៀត។
បញ្ជីនៃសូត្រមហាយាននេះមិនទូលំទូលាយទេ ប៉ុន្តែផ្ដល់ការពន្យល់ខ្លីៗនៃសូត្រមហាយានដែលសំខាន់បំផុត។
សូមមើលផងដែរ: ការចាក់ប្រេងតាំងនៅក្នុងព្រះគម្ពីរពុទ្ធសាសនិកមហាយាន ជាទូទៅទទួលយកកំណែផ្សេងនៃ Abhidhamma/Abhidharma ហៅថា Sarvastivada Abhidharma។ ជាជាង Pali Vinaya ព្រះពុទ្ធសាសនាទីបេជាទូទៅធ្វើតាមកំណែមួយទៀតហៅថា Mulasarvastivada Vinaya និងផ្សេងទៀតនៃ Mahayana ជាទូទៅធ្វើតាម Dharmaguptaka Vinaya ។ ហើយបន្ទាប់មកមានការអធិប្បាយ រឿងរ៉ាវនិងការពន្យល់លើសពីការរាប់។
សាលាជាច្រើននៃមហាយានសម្រេចចិត្តដោយខ្លួនឯងថាតើផ្នែកណានៃរតនាគារនេះ។សំខាន់បំផុត ហើយសាលាភាគច្រើនសង្កត់ធ្ងន់តែបន្តិចនៃព្រះសូត្រ និងអធិប្បាយប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែវាមិនតែងតែ ដូចគ្នា ដៃនោះទេ។ អញ្ចឹងទេ គ្មាន "គម្ពីរពុទ្ធសាសនា" ទេ។
ដកស្រង់អត្ថបទនេះធ្វើទ្រង់ទ្រាយ Citation របស់អ្នក O'Brien, Barbara ។ "ទិដ្ឋភាពទូទៅនៃគម្ពីរពុទ្ធសាសនា"។ រៀនសាសនា ថ្ងៃទី 4 ខែ មីនា ឆ្នាំ 2021, learnreligions.com/buddhist-scriptures-an-overview-450051។ O'Brien, Barbara ។ (ឆ្នាំ 2021 ថ្ងៃទី 4 ខែមីនា) ។ ទិដ្ឋភាពទូទៅនៃគម្ពីរពុទ្ធសាសនា។ ដកស្រង់ចេញពី //www.learnreligions.com/buddhist-scriptures-an-overview-450051 O'Brien, Barbara ។ "ទិដ្ឋភាពទូទៅនៃគម្ពីរពុទ្ធសាសនា"។ រៀនសាសនា។ //www.learnreligions.com/buddhist-scriptures-an-overview-450051 (ចូលប្រើថ្ងៃទី 25 ខែ ឧសភា ឆ្នាំ 2023)។ ចម្លងការដកស្រង់