Fljótt yfirlit yfir biblíuþýðingar

Leyfðu mér að segja þetta strax: það er margt sem ég gæti skrifað um biblíuþýðingar. Mér er alvara -- þér yrði hissa á því mikla magni upplýsinga sem er tiltækt varðandi þýðingarkenningar, sögu mismunandi biblíuútgáfur, guðfræðilegar afleiðingar þess að hafa sérstakar útgáfur af orði Guðs tiltækar til almenningsneyslu og margt fleira.

Ef þú hefur áhuga á slíku get ég mælt með frábærri rafbók sem heitir Biblíuþýðingarmunur. Það var skrifað af einum af fyrrverandi háskólaprófessorunum mínum að nafni Leland Ryken, sem er snillingur og hefur bara verið hluti af þýðingarteyminu fyrir ensku staðlaða útgáfuna. Svo þú getur skemmt þér við það ef þú vilt.

Á hinn bóginn, ef þú vilt fá stutta, undirstöðu yfirferð yfir nokkrar af helstu biblíuþýðingum í dag -- og ef þú vilt eitthvað skrifað af tegund sem ekki er snillingur eins og ég -- þá skaltu halda áfram að lesa.

Þýðingarmarkmið

Ein af mistökunum sem fólk gerir þegar það verslar biblíuþýðingu er að segja: "Ég vil bókstaflega þýðingu." Sannleikurinn er sá að sérhver útgáfa af Biblíunni er markaðssett sem bókstafleg þýðing. Það eru engar biblíur á markaðnum sem eru kynntar sem „ekki bókstaflegar“.

Það sem við þurfum að skilja er að mismunandi biblíuþýðingar hafa mismunandi hugmyndir um hvað ætti að teljast „bókstaflegt“. Sem betur fer eru bara tiltvær meginaðferðir sem við þurfum að einbeita okkur að: orð fyrir orð þýðingar og þýðingar fyrir hugsun.

Orð-fyrir-orð þýðingar skýra sig nokkuð sjálfar -- þýðendur einbeittu sér að hverju einstöku orði í fornu textunum, túlkuðu hvað þessi orð þýddu og sameinuðu þau síðan saman til að mynda hugsanir, setningar, málsgreinar, kaflar, bækur og svo framvegis. Kosturinn við þessar þýðingar er að þær gefa vandlega athygli að merkingu hvers orðs, sem hjálpar til við að varðveita heilleika frumtextanna. Ókosturinn er sá að þessar þýðingar geta stundum verið erfiðari að lesa og skilja.

Þýðingar sem eru umhugsaðar beinast meira að heildarmerkingu mismunandi orðasambanda í frumtextunum. Í stað þess að einangra einstök orð, reyna þessar útgáfur að fanga merkingu frumtextans á frummálunum og þýða þá merkingu yfir í nútíma prósa. Sem kostur eru þessar útgáfur venjulega auðveldari að skilja og finnst þær nútímalegri. Sem ókostur er fólk ekki alltaf viss um nákvæma merkingu orðasambands eða hugsunar á frummálunum, sem getur leitt til mismunandi þýðingar í dag.

Hér er hjálplegt graf til að bera kennsl á hvar mismunandi þýðingar falla á kvarðanum milli orðs fyrir orð og hugsun fyrir hugsun.

Helstu útgáfur

Nú þaðþú skilur mismunandi tegundir þýðinga, við skulum fljótt varpa ljósi á fimm af helstu biblíuútgáfum sem til eru í dag.

• King James Version (KJV). Þessi þýðing táknar gulls ígildi fyrir marga og vissulega er hún elsta af helstu útgáfum sem til eru í dag -- upprunalega KJV frumsýnd árið 1611, þó að það hafi farið í gegnum miklar endurbætur frá þeim tíma. KJV fellur á orð fyrir orð enda þýðingarsviðsins og er af mörgum talin vera „bókstaflegri“ útgáfa af orði Guðs en nútímalegri þýðingar.

  Mín persónulega skoðun er sú að King James útgáfan hafi hjálpað til við að gjörbylta. ensku og ruddi brautina fyrir marga til að upplifa orð Guðs sjálfir -- en það er úrelt. Orðalag KJV hljómar sem fornt í heimi nútímans og stundum getur verið nánast ómögulegt að ráða merkingu textans miðað við þær miklu breytingar sem tungumálið okkar hefur upplifað í 400 ár.

  Hér er Jóhannes 1 í King James Version.

• New King James Version (NKJV). The New King James Version var gefin út árið 1982 af Thomas Nelson og átti að vera nútímalegri tjáning af upprunalegu KJV. Markmiðið var að búa til þýðingu sem hélt orð fyrir orð heilleika KJV, en var auðveldara að lesa og skilja. Þessi þýðing heppnaðist að mestu leyti. NKJV er sannarlega nútímaleg þýðing semgerir vel við að draga fram bestu hluta forvera síns.

  Hér er Jóhannes 1 í New King James Version.

• New International Version (NIV). The NIV er lang og í burtu mest selda biblíuþýðingin undanfarna áratugi og ekki að ástæðulausu. Þýðendur völdu að einbeita sér að skýrleika og læsileika með NIV og í stórum dráttum stóðu þeir sig frábærlega í að miðla hugsun fyrir hugsun merkingu frummálanna á þann hátt sem skiljanlegur er í dag.

  Margir hafa verið gagnrýni á nýlegar breytingar á NIV, þar á meðal varaútgáfu sem kallast TNIV, sem innihélt kynhlutlaust tungumál og varð mjög umdeilt. Gefið út af Zondervan, NIV virðist hafa náð betra jafnvægi í endurskoðun 2011, sem felur í sér skugga af kynhlutleysi fyrir manneskjur (eins og í, "mannkyni" í stað "mannkyns"), en breytir ekki karlkynsmálinu venjulega. sótt um Guð í Ritningunni.

  Hér er Jóhannes 1 í New International Version.

• New Living Translation (NLT). Upphaflega gefin út árið 1966 af Tyndale House (sem nefnt er eftir þýðanda William Tyndale), NLT er umhugsuð þýðing sem finnst ákaflega frábrugðin NIV. NLT þýðingin finnst mjög óformleg þegar ég les hana -- næstum eins og ég sé að lesa samantekt einhvers á biblíutextanum. Af þessum sökum lít ég venjulega til NLT þegar égfinnst rugla um merkingu texta, en ég nota hann ekki til hversdagslegs náms.

  Hér er Jóhannes 1 í New Living Translation.

• Holman Christian Standard Bible ( HCSB). HCSB er tiltölulega ný þýðing, gefin út árið 1999. Hún er dálítið byltingarkennd vegna þess að hún reynir að brúa bilið á milli orða fyrir orð þýðingar og hugsunar fyrir hugsun. Í grundvallaratriðum notuðu þýðendurnir aðallega orð fyrir orð þýðingar, en þegar merking ákveðin orð var ekki ljós strax, skiptu þeir yfir í hugsun til umhugsunar heimspeki.

  Niðurstaðan er biblíuútgáfa sem er trú heilleika textans, en ber einnig vel saman við NIV og NLT hvað varðar læsileika.

  Sjá einnig: Heilagur Gemma Galgani Verndari dýrlingur Nemendur Líf kraftaverk

  ( Upplýsingagjöf: í dagvinnunni vinn ég hjá LifeWay Christian Resources, sem gefur út HCSB. Þetta hefur ekki haft áhrif á þakklæti mitt fyrir útgáfuna, en ég vildi fá það á borðið. )

  Hér er Jóhannes 1 í Holman Christian Standard Bible.

  Sjá einnig: Leiðbeiningar um að breytast til íslams
• English Standard Version (ESV). The ESV er nýjasta meiriháttar þýðingin, gefin út árið 2001. Hún hallar sér meira að orð-fyrir-orð litrófinu og hefur fljótt orðið vinsæl hjá prestum og guðfræðingum sem meta hugmyndina um að vera áfram trúr fornum textum á frummálunum. ESV hefur líka bókmenntalega eiginleika sem margar aðrar þýðingar skortir - það hjálpar oft Biblíunni að líða meira eins og frábært verkbókmenntir frekar en handbók fyrir daglegt líf.

  Hér er Jóhannes 1 í ensku stöðluðu útgáfunni.

Þetta er stutt yfirlit mitt. Ef ein af ofangreindum þýðingum stendur upp úr sem áhugaverð eða aðlaðandi mæli ég með að þú prófir hana. Farðu á BibleGateway.com og skiptu á milli þýðinga á sumum uppáhaldsversunum þínum til að fá tilfinningu fyrir muninum á þeim.

Og hvað sem þú gerir, haltu áfram að lesa!